Tijdens een
Bijbelstudieavond over christelijke toekomstverwachting kregen we het over de
begrippen ‘hart’ en ‘ziel’. Het werd een levendige discussie, over de vraag of
het hart meer is dan een spier en of de ziel ergens aanwijsbaar aanwezig is in
ons lichaam. In dat verband noemde iemand de film 21 Grams, met de vermelding dat de titel slaat op het gewicht dat
een mens op het moment dat hij sterft zou verliezen, hetgeen voor Duncan
MacDougall in 1907 het bewijs was voor het bestaan de van de (onsterfelijke)
ziel.
Ik was dus wel benieuwd naar deze film en besloot hem te gaan kijken.
Daar heb ik zeker geen spijt van, hoewel de film me niet heel veel verder
bracht in het denken over het hart en de ziel. Hoewel …
Wat allereerst opvalt in de film is de non-lineaire vertelstructuur.
Allissa Quart gebruikte in haar recensie van de film Happy Endings (2005) de term
de term hyperlink cinema. Het
is een filmische manier van vertellen waarbij het verhaal van verschillende
karakters door middel van flasbacks en flashforwards wordt verteld. Het idee
achter deze vertelvorm is, dat we in een postmoderne cultuur niet langer als
een alwetende verteller een lineair verhaal kunnen vertellen. We worden als
kijker als het ware zozeer in het verhaal getrokken dat ook wij geen overzicht
meer hebben over de lijn en de richting van het verhaal. Dit betekent dus, dat
er maar heel moeilijk een zinvol verband kan worden waargenomen tussen de
verschillende gebeurtenissen. Aan het
einde van de film blijven ons dan ook vooral fragmenten bij, met hooguit
flarden van betekenis.
Het verhaal gaat over drie hoofdpersonen, van wie de levens als gevolg
van een fataal auto-ongeluk met elkaar verbonden raken. Dat ongeluk wordt
veroorzaakt door Jack Jordan (Benicio del Toro), een voormalige
alcoholverslaafde, die inmiddels een born-again christian is en door de kracht
van het geloof zijn leven probeert op te bouwen. Op een dag rijdt hij met zijn
truck de echtgenoot en de twee kinderen van Christina Peck (Naomi Watts) dood.
En Paul Rivers (Sean Penn), die lijdt aan een hartkwaal, krijgt dan het hart
van de overledene.
Op deze manier is het verhaal snel verteld, maar door de vertelstructuur
ontstaat een subtiel spel met betekenissen en duidingen. Als kijker vraag je je
voortdurend af waar je nu precies zit in het verhaal, maar dat helpt wel om je
goed bewust te zijn van de gevolgen van het ongeluk in de levens van deze drie
mensen. Erg hoopvol is het allemaal niet. Christina wil eerst niet veel weten
van een zware straf voor de dader – ze krijgt er immers haar geliefden niet
door terug. Maar in de loop van de film raakt ze verstrikt in wraakzucht, met
als gevolg zware verslaving aan drugs en drank. Paul wordt verliefd op
Christina – hij heeft immers het hart van haar echtgenoot in zich – maar
uiteindelijk begeeft dit hart het, het wordt afgestoten. Heel symbolisch
allemaal, maar verder niet uitgewerkt. Jacks geloof wordt zwaar op de proef
gesteld, hij lijkt het uiteindelijk helemaal te verliezen. Of toch niet?
Geen van de drie personages is helemaal goed of slecht. Dat is
ook precies de bedoeling van de regisseur, Alejando González Iñárritu. Hij zegt
ergens: ‘No one is simply good or bad. We are just floating in an immense
universe of circumstances. I like to show their weaknesses and their strengths
without judging them, because only then can they reveal things about our human
condition'.
Aan het slot van de film sterft Paul. Liggend op de intensive care horen
we hem denken, over leven en dood, en over de ziel. Dit is wat hij zegt: 'How many lives
do we live? How many times do we die? They say we all lose 21 grams at the
exact moment of our death . . . Everyone. How much fits in 21 grams? How much
is lost? When do we lose 21 grams? [image of smiling Cristina as she leaves
saying goodbye to her sister, which corresponds in time to the exact moment
that her family are being run over] How much goes with them? How much is
gained? 21 grams - the weight of a stack of nickels, the weight of a chocolate bar,
the weight of a hummingbird. How much do 21 grams weigh?'
Als
ik het goed begrijp is de boodschap, dat de ziel als het ware overgaat van de
doden naar de levenden. Wat dat precies weegt en wat de ander daarmee wint laat
hij in het midden. Een commentator omschrijft het zo: 21 Grams suggests that the
differential is not necessarily lost in the soul of the one who dies, but is
carried by those who survive and have to continue life with loss. Each
character is living with death or dying in some way. Cinematographer Rodrigo
Prieto says that, 'It's death that pushes things forward in their lives. Through
death, they discover life.
Een
hemelse bestemming voor de ziel kent deze film dus niet. Onze enige hoop is,
dat het leven doorgaat, hetgeen wordt gesymboliseerd in het beeld van de
zwanger Christina in de kamer van haar overleden kind. En van Jack, die toch
weer naar huis gaat, om zijn leven met zijn gezin op te pakken. Een mooi
gegeven, maar vanuit christelijk perspectief aan de magere kant.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten