Alle-Dag-Kerk in De Baarsjes

(Dit artikel verscheen, op verzoek, in november 2013 in het contactblad van de Alle-Dag-Kerk, aan het Begijnhof).

Vanaf het moment dat ik predikant werd van de Jeruzalemkerk in West heb ik me zeer verbonden gevoeld met de Alle-Dag-Kerk. Toen Ton Bolland me destijds vroeg of ik een paar keer per jaar zou willen voorgaan in de middagpauzediensten heb ik geen moment geaarzeld en ja gezegd. Het idee om op een doordeweekse dag aan mensen in het hartje van Amsterdam de gelegenheid te bieden om het Evangelie te horen is mij uit het hart gegrepen en ik werk er graag aan mee. Het aardige is echter, dat in mijn eigen Jeruzalemkerk in de afgelopen jaren een plan is gerijpt dat, op een heel ander manier, ongeveer hetzelfde beoogt: mensen in De Baarsjes ook op allerlei momenten in de week de gelegenheid bieden in de kerk te zijn en daar iets van het Evangelie te vinden. Het uit die bezinning ontstane project heet Van Boven en ik vertel daar in deze bijdrage graag wat meer over.

De Jeruzalemkerk

Ons kerkgebouw - opgetrokken in de stijl van de Amsterdamse School werd in 1928 geopend. In die jaren werd aan de westkant van Amsterdam een hele nieuwe wijk ontwikkeld en de kerkenraad van de Petruskerk (nu gelegen aan de voet van het kantorenpark van Sloterdijk) besloot dat er ook een kerk moest komen. Onder het motto 'Stad zonder tempel?' werd een financiële actie gestart en toen het geld er was werd Ferdinand Janszen als architect aangesteld.  Hij bedacht twee dingen die tot op de dag van vandaag heel sprekend zijn gebleven. Het eerste was, dat hij in lijn van de naam van de actie het bouwplan van de kerk liet inspireren door de tempel in Jeruzalem. De vorm van het gebouw, maar ook alle symboliek en de glas-in-loodramen getuigen daarvan. Het tweede idee was, dat de kerk aan het omliggende huizenblok en er zelfs een stukje ín moest worden gebouwd. Op die manier moest zichtbaar worden dat God dicht bij de mensen wilde wonen. Het is vooral dit laatste idee geweest dat ons als gemeente telkens weer inspireert om te zoeken naar manier om ons kerkgebouw ook echt een huis van de buurt te laten zijn. Een plek waar mensen graag willen komen, om er iets te beleven wat het gewone leven overstijgt en hen misschien wel op het spoor van God zegt.

Het ontstaan van Van Boven

Twee jonge mannen uit onze gemeente hebben een bouwkundige achtergrond. Samen met hun echtgenotes gingen zij op een bepaald moment met andere ogen naar het gebouw kijken en vroegen zich af of we op één van de galerijen niet een ontmoetingsruimte zouden kunnen creëren, die als een soort huiskamer van de kerk zou kunnen functioneren. Zij gingen dromen en uit die dromen ontstond een concreet plan dat, met steun verschillende partijen tot een verbouwing leidde. Inmiddels is de ruimte klaar en we zijn er enorm gelukkig mee. Het nieuwe project kreeg de naam Van Boven vanwege de fysieke plek maar ook als verwijzing naar het nieuwe Jeruzalem. De glas-in-loodramen in de ruimte verbeelden namelijk de 12 poorten van het nieuwe Jeruzalem, dat van uit de hemel (van boven!) neerdaalt.

De ontwikkeling van het concept

We konden gelukkig ook een creatieve jonge vrouw -Judith Wallis Hoekstra- aantrekken als projectleider en onder haar leiding zijn we gaan broeden op de concrete invulling van het project. Eén ding werd ons als snel duidelijk: we moesten ons niet laten verleiden tot het verzinnen van een programma om dan tegen de mensen te zeggen 'komt dat zien'. Nee, alles wat in de nieuw ontstane ruimte zou ontstaan moest van onder af ontstaan en zoveel mogelijk in samenwerking met mensen van buiten. Ook werd duidelijk dat we ons vooral zouden gaan richten op twintigers en dertigers, omdat juist deze groep zoekt naar plekken als deze en een groot deel van onze gemeente tot die groep behoort. Uiteindelijk bedachten we vijf pijlers onder Van Boven, die hopelijk al gaande de weg een invulling krijgen.

De vijf pijlers

Vijf pijlers van activiteiten dus. Allereerst de pijler onderwijs: daar brengen we onze zoekerscursussen onder. De introductiecursus christelijk geloof (onze eigen variatie op de Alpha Cursus), de verdiepingscursus voor mensen die verder willen groeien en zich wellicht willen laten dopen of belijdenis willen doen en sinds kort ook een Bijbelklas zoals op de Zuid-As. De tweede pijler is 'spiritualiteit': onder die noemer organiseren we in januari een retraitedag rond het thema 'Timemanagement met Benedictus' en bezinnen we ons op laagdrempelige ochtend- of avondgebeden. Dan is er de pijler 'open podium': onder deze noemer vinden huiskamerconcerten plaats, maar ook grote concerten als het Canto Ostinato afgelopen juni. Een bijzonder evenement is een filmavond  in samenwerking met café Cook en een clubje filmliefhebbers die zich CineBaars noemen. Drie avonden hebben we er inmiddels van gehad, elke keer uitverkocht. En op de laatste avond hebben we verteld wie wij zijn en wat we in de aanbieding hebben, wat in elk geval voldoende deelnemers voor een beginnende Bijbelklas opleverde. De vierde pijler is 'meet and eat': hieronder vallen allerlei op ontmoeting gerichte maaltijden, zoals op de dankdag voor gewas en arbeid. Voorafgaand aan de dienst hadden we een dankdagdiner en na de dienst koffie met eigengebakken taart. Het gesprek van de avond was: tel je zegeningen, wat mensen ook heel concreet konden doen . De laatste pijler is 'stille werkplekken: iedere vrijdag kunnen mensen in stilte komen werken bij Van Boven. Tussen de middag is er een gezamenlijke lunch, waar uiteraard het nodige wordt uitgewisseld.

Een beetje Alle-Dag-Kerk

Al met al ontstaan er door Van Boven steeds meer mogelijkheden om de kerk op doordeweekse dagen een ontmoetingsplek voor heel verschillende mensen te laten zijn. In sommige weken is er bijna elke dag iets te doen, wat dan het gevoel geeft van een alle-dag-kerk. We zijn blij met alle ontmoetingen die inmiddels hebben plaatsgevonden en zien uit naar wat God ons in de toekomst wil geven. Van de Alle-Dag-Kerk kunnen we leren dat een open, gastvrije plek rond het Evangelie altijd weer nieuwe mensen binnenbrengt. Wat er de vrucht van is is lang niet altijd na te rekenen, maar we zaaien met goede moed het zaad van het Evangelie. Eén ding staat voor ons rotsvast: alle zegen komt van Boven!

Bas van der Graaf