Uitgeverij Van Wijnen, Franeker 2011 - 19,95 euro.
Tim Keller, voorganger van Redeemer Presbyterian Church, is hard bezig de steeds in zijn preken terugkerende thema's in boeken neer te leggen. In het Nederlands verschenen eerder In alle redelijkheid (2008, 8 drukken), De vrijgevige God (2009, 5 drukken) en Namaakgoden (2010, 2 drukken). Het eerste is een apologetisch boek in de stijl van Lewis, het tweede een verhandeling over genade aan de hand van de gelijkenis van de verloren zoon, het derde een boek over de vraag bij wie we onze identiteit zoeken en vinden. En nu dus een boek over gerechtigheid en dus ook een boek over diaconaat.
Inhoud
Schrijven over gerechtigheid blijkt voor Keller een spannende aangelegenheid, vooral vanwege de vaak verlammende discussies tussen links en rechts, conservatief en vrijzinnig. Keller bepaalt dan ook van meet af aan zijn positie in dit krachtenveld en maakt duidelijk dat hij de gulden middenweg wil bewandelen. Hij laat zich niet verleiden om partij te kiezen voor een verticale of een horizontale benadering van de gerechtigheid en dat niet om (kerk)politieke redenen, maar omdat hij ervan overtuigd is dat de Bijbel hem op dit spoor zet en houdt.
In de eerste vier hoofdstukken geeft hij dan ook een helder overzicht van het Bijbelse spreken over gerechtigheid. In hoofdstuk 1 vraagt hij zich af 'Wat is dat: rechtdoen?', in hoofdstuk 2 laat hij het Oude Testament spreken en in hoofdstuk 3 en 4 komt Jezus aan het woord. Binnen het bestek van 80 pagina's schept hij een helder Bijbels beeld en overtuigt hij zijn lezers dat het doen van gerechtigheid geen optie is, maar behoort tot het hart van Gods handelen met Israël en de gemeente en dus een roeping is voor ieder die gelooft. Al gaande de weg bespreekt hij ook de verhouding tussen het Oude en Nieuwe Testament en de vraag of we wetten voor het theocratische Israël zomaar kunnen toepassen op de gemeente en vooral op de huidige seculiere maatschappij. En telkens komt hij tot een evenwichtige conclusie.
In het tweede deel van het boek gaat Keller op zoek naar een antwoord op de vragen 'Waarom moeten wij recht doen' en 'Hoe moeten wij recht doen'. De eerste vraag draait om onze motieven. Een belangrijk motief blijkt te zijn, dat mensen zijn geschapen naar het beeld van God. Wie dat eenmaal gelooft kan zijn medemens moeilijk negeren of minachten. De vraag naar het 'hoe' beantwoordt Keller door te onderscheiden in drie hulpniveaus: steun, ontwikkeling en maatschappijhervorming. Ik was vooral benieuwd wat hij over dat laatste hulpniveau zou schrijven, want ik vond Keller altijd nogal optimistisch als hij sprak over de transformatie van steden door het Evangelie. Kennelijk heeft hij zich de kritiek aangetrokken, want visie is ook hier evenwichtiger geworden. Hoopvol en nuchter.
Een inspirerend boek
Tim Keller heeft met Ruim baan voor gerechtigheid een helder en inspirerend boek geschreven. Enigszins lastig is, dat op allerlei momenten de Amerikaanse context nogal prominent aanwezig is en je het gevoel krijgt dat deze flink anders is dan de Nederlandse. Anderzijds is het mooi om te zien hoe Keller op Bijbelse gronden in staat blijkt de context en vooral de tegenstellingen tussen links en rechts te overstijgen. Gerechtigheid doen is een door en door Bijbelse opdracht en mag dus niet sneuvelen op allerlei ideologische of theologische tegenstellingen. Mooi vind ik ook hoe Keller op de hem bekende wijze weet te voorkomen dat het doen van gerechtigheid in moralistisch vaarwater terecht komt. Hij doet dat door de opdracht om gerechtigheid te doen steeds weer te verankeren in de boodschap van Gods genadige gerechtigheid die hij ons in Jezus bewezen heeft. Het diepste motief om gerechtigheid te doen is, dat Godzelf ons daarin voorgaat.
Ik geloof dat dit boek een gemeente als de onze kan helpen in de bezinning op de vraag hoe we diaconaal present kunnen zijn in de stad. Keller schreef zijn boek eerst en vooral voor de jonge mensen die deel uitmaken van zijn eigen gemeente. Hij constateert dat zij, net als velen van hun generatie, voorop lopen in hun verlangen naar vrijwilligerswerk. Meer dan andere generaties interesseren ze zich voor dienstbaarheid. Er is echter een 'maar'. Dat verwoordt hij zo: 'Als predikant van een kerk met veel jongvolwassenen heb ik deze hang naar sociale gerechtigheid waargenomen. Maar ik zie ook dat de maatschappelijke betrokkenheid vaak niet hun persoonlijke leven raakt. De betrokkenheid heeft vaak geen invloed op hun bestedingspatroon, op hun carrière, op de keuze voor een woonomgeving en hoe ze daar leven, op wat voor vrienden ze zoeken. Ook zie je hun enthousiasme voor vrijwilligerswerk op den duur verdwijnen. Aan hun jeugdcultuur hebben ze niet alleen een emotionele betrokkenheid bij sociaal onrecht overgehouden, maar ook een consumentisme dat funest is voor zelfverloochening en voor uitstel van genoegens. De gangbare jeugdcultuur in westerse landen kan niet de verandering brengen die nodig is als we werkelijk iets willen betekenen voor minvermogenden en randfiguren. Bij veel jongvolwassenen met een christelijk geloof en daarbij een verlangen om mensen in nood te helpen, zijn deze twee dingen in hun leven eigenlijk niet met elkaar verbonden. Ze hebben er weinig over nagedacht wat het evangelie van Jezus impliceert voor wie recht wil doen op alle terreinen van het leven. Dat verband wil ik in dit boek proberen te leggen.'
Ik hoop van harte dat velen in de kerk en onze gemeente zich door dit pleidooi van Keller willen laten uitdagen, om zo werkelijk iets te kunnen betekenen in hun omgeving.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten