Toespraakje bij opening expositie Henrique van Putten

(Toespraakje bij de opening van expositie in Museum Gouda, in 2006)

Henrique van Putten is een kunstenaar die zich laat inspireren door het geloof in God en door motieven uit de dierenwereld. In haar kunstwerken is ze dus bezig met de Schepper en met de schepping.

Als het gaat om spannende kunst vormen die uitgangspunten doorgaans een dodelijke combinatie. Want wat kun je verwachten, als je hoort dat een gelovige kunstenaar dieren verbeeldt? Mijn eerste gedachte is dan, dat het dan waarschijnlijk te doen is om een ongestoorde schoonheidservaring, bedoeld om met grote nadruk te laten zien hoe mooi die schepping wel is. Mijn eerste associatie brengt me in de buurt van wenskaarten met een bemoedigende tekst eronder, uiterst geschikt om een zieke vriendin te troosten in moeilijke tijden. Dit soort kunst heeft heel vaak iets geruststellends: zie je wel, het leven is wél mooi. Zo’n poesje, zo’n kleurige vogel: ze vertegenwoordigen iets paradijselijks en stellen je gerust in een complexe en in veel opzichten bedreigende wereld. Kortom: echt spannende kunst valt er van zo’n uitgangspunt doorgaans niet te verwachten.

Ik weet nog dat ik hoorde dat Henrique veel met stof werkt. Stof dacht ik: dat doe je toch als je quilts maakt? Het ziet er prachtig uit, maar het roept bij mij geen visioenen op van heftig discussierende kunstenaars in een rokerig café á la Monmartre. En als je je dan probeert voor te stellen hoe die dieren van stof er uit zien, probeer dan maar eens los te komen van het beeld van knuffels en teddyberen en dus van de gedachte van ‘slaap zacht, lief kindje’

Kortom: de uitgangspunten van Henrique vormen samen de voorwaarden voor weliswaar mooie maar vooral ook vrome en geruststellende kunst.

*Tot je haar kunstwerken te zien krijgt. Vanaf de eerste aanblik ervaar je een totaal andere emotie dan ‘geruststelling’. Wat je ziet is namelijk heel veróntrustend. Je word van je stuk gebracht, uit je evenwicht geduwd en geconfronteerd met allerlei vragen.

Want ja: je ziet dieren, duidelijk herkenbaar. Ze hebben vaak prachtige kleuren en vertonen een bontheid waar een mensen normaal gesproken vrolijk van wordt. Maar van de eerste aanblik af weet je dat er iets mis is met deze dieren. Hoe kleurig ook, hoe aandoenlijk in hun dierlijkheid, wat je ziet is toch vooral: geweld en gebrokenheid. De kleuren getuigen van leven en levenslust, maar de houdingen en de verbeelde gebeurtenissen verraden dood en verderf of op zijn minst de dreiging daarvan. Er is sprake van eten, maar ook van gegeten worden. Er is sprake verbinding, maar vooral van dodelijke gebondenheid. Je ziet stukjes van de schepping, maar je ervaart de huiver van de gebrokenheid. Als je deze kunst ziet, zeg je niet: zie je wel, het leven is wel mooi. Maar wat je dan wel moet zeggen? Hoe je dan wel moet reageren?

Henrique vertelde me, dat mensen heel verschillend op haar werk reageren.